Õõlmâs kuultõs: Kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõsplaan

Riikksuåvtõs lij 4.12.2025 õnnum õõlmâs-såbbrest priimmâm da ouddam eeʹttiǩ-kådda äimmõslääʹjj (423/2022) meâldlaž čiõlǥeemtuâj kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõsplaanâst (lääddas vuänõs KAISU), kååʹtt âânn seʹst tååimaid nueʹđđjueʹǩǩemsektoor piâstǩieʹppummši jåʹttlâʹttem diõtt.

Pirrõsministeria jååʹđteʹmen valmštõllum KAISU-plaan âânn seʹst nuʹtt ärvvtõõllmõõžž ânnʼjõž nueʹđđjueʹǩǩemsektoor tååimai riʹjttjemvuõđâst ko še lââʹsstååimaid täävtõõzzid vuällam diõtt. Nueʹđđjueʹǩǩemsektooʹre koʹlle jeäʹrbi mieʹldd jååttlõõǥǥ, mäddtääl, rajlmi pååđpaakkummuž, tuâjjmašinai da paaʒʒtõshuâl di F-gaazzi šâddeempõrttgaasspiâstti.

Tuʹmmstõkaunstõs vueiʹnnemnalla

Riikksuåvtõõzz tuʹmmstõk kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõsplaanâst lij vueiʹnnemnalla 12.12.2025–19.1.2026: Kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõsplaan.

Riikksuåvtõõzz õlmstâʹttemarkiiv Valtost äimmõsplaan seeiltet põõššinalla.

Vaaldšemlääʹjj (434/2003) 62 a § mieʹldd teâttanvuäǯǯmõõžž  ǩiõččât šõddâm čiiččad peeiʹv tän iʹlmmtõõzz õlmstâttmõõžžâst veʹrǧǧneeʹǩǩ neʹttseeidain. Iʹlmmtõs lij õlmstõttum 12.12.2025. 

Muuttâsooccâm

Tän tuʹmmstõʹǩǩe vuäǯǯ ooccâd muttâz lääiteeʹl ââʹlmõs vaaldšemvuõiggsa meâlddõssân leʹddi läittamčuäjtõõzz meâldlânji.  Äimmõslääʹjj mieʹldd läittamvuõiggâdvuõtt äimmõspolitiikk kuõskki riikksuåvtõõzz tuʹmmstõõǥǥâst lij: 

1. tõʹst, koon vuõiggâdvuõđ, õõlǥtemvuõđ leʹbe ouddõõzz äimmõsmuttâz leʹbe tõn tuõʹllstõõllmõõžž vaaiktõõzz leʹbe tõõzz šiõttlõõvvmõš vuäiʹtte jeäʹrab naaʹlin kuõskkâd; 
2. 1 pääiʹǩest jurddum oummui ouddõõzzid vuâkkõõzzees mieʹldd oudsteei väʹlddkååddlaž rekisterõsttum õhttõõzzâst leʹbe, jõs äimmõsmuttâz leʹbe tõn tuõʹllstõõllmõõžž vaaiktõõzz leʹbe tõõzz šiõttlõõvvmõš vuäiʹtte jeäʹrab naaʹlin kuõskkâd jânnam tiõttum vuuʹd leʹbe tõn vueʹzz, vaʹstteeinallšem pääiklaž leʹbe vooudlaž õhttõõzzâst; 
3. nåkam väʹlddkååddlaž rekisterõsttum õhttõõzzâst leʹbe foondâst, koon mieʹrren lij luâtt-, tiõrvâsvuõtt- leʹbe pirrõs-suõjjlummuž oouʹdummuš; 
4. mäddkååʹdd leettast, jõs äimmõsmuttâz leʹbe tõn tuõʹllstõõllmõõžž vaaiktõõzz leʹbe tõõzz šiõttlõõvvmõš vuäiʹtte jeäʹrab naaʹlin kuõskkâd mäddkååʹdd vuuʹd; 
5. väʹlddkååddlaž riikk veʹrǧǧneeʹǩǩest, koon tåimmsuârgga õhttneei takai ouddõõzzid äimmõsmuttâz leʹbe tõn tuõʹllstõõllmõõžž vaaiktõõzz leʹbe tõõzz šiõttlõõvvmõš jeäʹrab naaʹlin kueʹsǩǩe, di jeeʹres riikk veʹrǧǧneeʹǩǩest, koon tåimmsuârgga da tåimmvoudda õhttneei takai ouddõõzzid äimmõsmuttâz leʹbe tõn tuõʹllstõõllmõõžž vaaiktõõzz leʹbe tõõzz šiõttlõõvvmõš jeäʹrab naaʹlin kueʹsǩǩe; 
6. Sääʹmteeʹǧǧest; 
7. Saaʹmi siidsåbbrest. 

Ooudpeäʹlnn 1–2 da 4–5 pääiʹǩest jurddum läittai âlgg läittmõõžžstes puʹhtted ouʹdde čiõlǥtõõzz tõʹst, mõõn jeäʹrab nälla läittamvuõiggâdvuõtt vuâđđââvv. Jõs läittmõõžž õhttvuõđâst jeät leäkku pohttam ouʹdde läittamvuõiggâdvuõđ vuâđđan leʹddi jeäʹrab nääʹl, vaaldâšmsuudišttâm vuäitt kueʹđđed läittmõõžž tuʹtǩǩeeǩani vaʹrrjeǩani läittja vuäittmõõžž tiuddeed läittmõõžžâs. 

Läittmõõžž âlgg tuejjeed ǩeerjlânji 30 peeiʹv seʹst tän tuʹmmstõõǥǥ teâttanvuäǯǯmest. Läittamäiʹǧǧ poott 19.1.2026 

Ääʹšš tuâǥǥaž 

EU-õõlǥtõõzzi mieʹldd Lääʹddjânnam âlgg ǩieʹppeed piâsttjid 50 proseeʹnt eeʹjj 2030 räjja mõõneeʹst eeʹjj 2005 tääʹzzest. Pââʹjest 2021–2030 juõʹǩǩ ekka lij pijjum piâstmieʹrr. Jõs piâstti päʹcce piâstmeäʹr vuâlla õõut eeʹjj, šâdd lueʹǯǯjõs pueʹtti iiʹjjid. Kuuitâǥ ǩeeʹjjmieʹldd pââʹj piâstti âʹlǧǧe põõššâd EU:st suåppum jäänmõsmeäʹr seʹst. 

Eeʹjj 2024 Lääʹddjânnam nueʹđđjueʹǩǩemsektoor piâstti leʹjje ǩeäppnam 26 proseeʹnt eeʹjjest 2005. Čuâǥǥasjååttlõk vaʹsttad pâʹjjel kuälmõõzz nueʹđđjueʹǩǩemsektoor piâsttjin da mäddtääll neelljõõzz. Miârkteei piâstkääiv lie še tuâjjmašina da rajlmi pååđpaakkummuš. 

Lääʹddjânnam paaʹʒʒi juõʹǩǩekksaž piâstmieʹri vuâlla 2021–2023, mii šõddii pâiʹlpaaʒʒtõõzz da lueʹǯǯjõõzz pueʹtti iiʹjjid. Õõutâst lââʹsstååimaivuiʹm da ääiʹjab äimmõsplaanin linjjuum tååimaivuiʹm tät tuejjad EU piâstǩieʹppeemõõlǥtõõzz teâuddmõõžž vueiʹtlviʹžžen. Eeʹjj 2030 piâsttji peäʹltemtäävtõʹsse vuälat âʹtte lueʹǯǯjõõzzi veäkka. 

Ååʹn eeʹttiǩ-kåʹdd väldd peäʹl kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõspolitiikk plaaʹne. Plaan toimmupiijjmõš älgg ääjtõõlǩani. 

Kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõspolitiikk plaan valmštõʹlleš palddlõõžži energia- da äimmõs-strategiain. Kõskk-kuʹǩes äiʹǧǧkõõsk äimmõsplaan vuâđđââvv meersaž äimmõsläkka. Ååʹn kõõččmõõžžâst lij kuälmad KAISU-plaan, oouʹdbu raʹjješ eeʹjj 2022. 

Lââʹssteâđ 

Sally Weaver 
spesiaaläʹšštobddi 
[email protected]  
teʹl. 050 432 7712 

MEÂLDDÕÕZZ