Almmolaš gulahus: Gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatplána

Stáhtaráđđi lea 4.12.2025 dollojuvvon oktasaščoakkámis dohkkehan ja addán riikkabeivviide dálkkádatlága (423/2022) mieldásaš čilgehusa gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatplánas (KAISU), masa gullet doaimmat noađđejuohkinsektora luoitogeahpádusaid lehttoheami várás.

Birasministeriija jođihemiin válmmastallojuvvon KAISU doallá sisttis sihke árvvoštallama dáláš noađđejuohkinsektora doaimmaid gokčevašvuođas ja lassidoaimmaid ulbmiliid joksama várás. Noađđejuohkinsektorii gullet earret eará johtolaga, eanandoalu, visttiid sierraliggema, bargomášiinnaid ja bázahusfuolahusa sihke G-gássaid šaddovistegássaluoittuid.  

Mearrádusmateriála oidnosis  

Stáhtaráđi mearrádus gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatplánas lea oidnosis 12.12.2025-19.1.2026: Gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatplána.

Stáhtaráđi almmustuhttinarkiiva Valtos dálkkádatplána seailluhuvvo bissovaččat. 

Hálddahuslága (434/2003) 62 a § mielde diehtunoažžun gehččojuvvo dáhpáhuvvan čihččet beaivvi dán dieđáhusa almmustuhttimis eiseválddi fierbmesiidduin. Dieđáhus lea almmustuhtton 12.12.2025. 

Nuppástusohcan 

Dán mearrádussii oažžut ohcat nuppástusa go váidala alimus hálddahusriektái váidalančujuhusa mielde, mii lea čuovusin. Dálkkádatlága mielde váidalanriekti dálkkádatpolitihka plána guoskevaš stáhtaráđi mearrádusas lea:  

1. das, gean rievtti, geatnegasvuođa dehe ovddu dálkkádatrievdama dehe dan goahcama váikkuhusat dehe dasa vuogáiduvvan sáhttet earenoamáš vuogi mielde guoskat;  
2. 1 čuoggás dárkkuhuvvon olbmuid ovdduid njuolggadusaidis mielde ovddasteaddji riikkaviidosaš registrerejuvvon searvvis dehe, juos dálkkádatrievdama dehe dan goahcama váikkuhusat dehe dasa vuogáiduvvan sáhttet earenoamáš vuogi mielde guoskat eatnama dihto guovllu dehe dan oasi, dávisteaddjilágán báikkálaš dehe guvllolaš searvvis;  
3. dakkár riikkaviidosaš registrerejuvvon searvvis dehe vuođđudusas, man ulbmilin lea luonddu-, dearvvašvuođa dehe birassuodjaleami ovddideapmi,  
4. eanangotti lihtus, juos dálkkádatrievdama dehe dan goahcama váikkuhusat dehe dasa vuogáiduvvan sáhttet earenoamáš vuogi mielde guoskat eanangotti viidodaga;  
5. riikkaviidosaš stáhta eiseválddis, gean doaibmasuorggi laktáseaddji almmolaš ovdduid dálkkádatrievdama dehe dan goahcama váikkuhusat dehe dasa vuogáiduvvan earenoamáš vuogi mielde gusket, sihke eará stáhta eiseválddis, gean doaibmasuorgái ja doaibmaguovllu laktáseaddji almmolaš ovddut dálkkádatrievdama dehe dan goahcama váikkuhusat dehe dasa vuogáiduvvan earenoamáš vuogi mielde gusket;  
6. sámedikkis; 
7. nuortalaččaid siidačoakkámis.  

Ovddabealde 1–2 ja 4–5 čuoggás dárkkuhuvvon váidaleaddji galgá váidalusastis ovdanbuktit čilgehusa das, masa earenoamáš vuohkái váiddariekti vuođđuduvvá. Juos váidalusa olis ii leat ovdanbuktojuvvon váidalanrievtti ággan leahkki earenoamáš vuohki, hálddahusduopmostuollu sáhttá guođđit váidalusa dutkkakeahttá várrekeahttá váidaleaddjái dilálašvuođa dievasmahttit váidalusas.  

Váidalus galgá dahkkojuvvot čálalaččat 30 beaivvi siste dán mearrádusa diehtunoažžumis. Váidalanáigi nohká  19.1.2026 

Ášši duogáš  

EU-geatnegasvuođaid mielde Suopma galgá geahpidit luoittuid 50 proseantta jagi 2030 rádjái jagi 2005 dásis. Áigodagas 2021–2030 juohke jahkái lea biddjon luoitodihtomearri. Juos luoittut mannet vuollel dihtomeari ovtta jagi, šaddá dávggasvuohta čuovvovaš jagiide. Dattetge oba áigodaga luoittut galget bissut EU:s sohppojuvvon eanemusmearis.  

Jagi 2024 Suoma noađđejuohkinsektora luoittut ledje unnon 26 proseantta jagis 2005. Geaidnojohtolaga ovddasvástádus lea badjelaš goalmmádasa noađđejuohkinsektora luoittuin ja eanandoallu njealjádasa. Mearkkašahtti luoitogáldut leat maid bargomášiinnat ja visttiid sierraliggen.   

Suopma manai vuollel jahkásaš luoitodihtomeriid 2021–2023, mii duddjui badjelbáhcaga ja dávggasvuođa boahttevaš jagiide. Ovttas lassidoaimmaiguin ja ovddit dálkkádatplánain linnjejuvvon doaimmaiguin dát dahká EU luoitogeahpidangeatnegasvuođa deavdima vejolažžan. Jagi 2030 luoittuid beallidanulbmil joksojuvvo nappo dávggasvuođaid bakte.  

Čuovvovaččat riikkabeaivvit váldá beali gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatpolitihka plánii. Plána ollahuhttin álgá dallána.  

Gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatpolitihka plána válmmastallojuvvui raddálaga energiija- ja dálkkádatstrategiijain. Gaskaguhkes áigegaskka dálkkádatplána vuođđuduvvá álbmotlaš dálkkádatláhkii. Dál gažaldagas lea goalmmát KAISU, ovddit ráhkaduvvui jagi 2022.  

Lassidieđut 

Sally Weaver 
sierraáššedovdi 
[email protected]  
t. 050 432 7712 

ČUVVOSAT